Podatek od towarów i usług potocznie nazywany podatkiem VAT jest daniną, którą przedsiębiorca ma obowiązek płacenia do urzędu skarbowego. Podatek VAT jest odrębnym podatkiem od PIT-u, czyli podatku dochodowego od osób fizycznych oraz CIT-u, czyli podatku dochodowego od osób prawnych. Opodatkowaniu podatkiem VAT są podlega:

• sprzedaż towarów i usług wykonywana w Polsce,
• eksport towarów,
• import towarów,
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów,
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Otóż nie. Podatników podatku VAT możemy podzielić na dwie grupy:

• podatnika VAT zwolniony
• podatnik VAT czynny.

• zwolnienie podmiotowe oraz
• zwolnienie przedmiotowe.

Zwolnienie podmiotowe – dotyczy podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w roku podatkowym 200.000 zł. W przypadku rozpoczęcia działalności gospodarczej kwotę 200.000 zł odnosi się do proporcji czasu w jakim działalność jest prowadzona. Ustawodawca wskazuje też czynności, które nie wchodzą do limitu sprzedaży 200.000 zł. Taką czynnością jest np. odpłatna dostawa towarów, która na podstawie przepisów o podatku dochodowym jest zaliczana przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (podstawa prawna art. 113 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług). Zwolnienie podmiotowe traci moc począwszy od dnia dokonania czynności, w którym limit przekroczył kwotę 200.000 zł. Oczywiście przedsiębiorca może dobrowolnie zrezygnować z przysługującego zwolnienia podmiotowego i stać się podatnikiem VAT, poprzez zawiadomienie właściwego Naczelnika urzędu skarbowego składając zgłoszenie do VAT – druk VAT-R.

Zwolnienie przedmiotowe – dotyczą rodzaju prowadzonej działalności przez przedsiębiorcę. Katalog czynności zwolnionych z VAT z mocy ustawy znajduje się w art. 43 ust 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Przykładem usług zwolnionych są usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów: lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności, psychologa. Czy też usługi edukacyjne – usługi świadczone przez:

a) jednostki objęte systemem oświaty w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, w zakresie kształcenia i wychowania,

b) uczelnie, jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz instytuty badawcze, w zakresie kształcenia.

W przypadku zwolnienie przedmiotowego podobnie jak w przypadku zwolnienia podmiotowego podatnik może zrezygnować ze zwolnienia i zadeklarować chęć bycia podatnikiem podatku VAT w sposób opisany jak wyżej.

To podatnik, który z racji rodzaju prowadzonej działalności musi być podatnikiem VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w art. 113 ust 13 wskazuje, jakie rodzaje działalności nie podlegają Zwoleniu z VAT. I tak, w przypadku, kiedy przedsiębiorca dokonuje dostaw:

1. towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy
2. towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
   • energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
   • – wyrobów tytoniowych,
   • – samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
3. budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
4. terenów budowlanych,
5. nowych środków transportu,
6. następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
   • preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
   • komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
   • urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
   • maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
7. hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
   • pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
   • motocykli (PKWiU ex 45.4);

czy świadczy usługi:

• prawnicze,
• w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
• jubilerskie,
• ściągania długów, w tym factoringu;

bądź nie posiada siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju

obligatoryjnie jest podatnikiem VAT.

Podatnik VAT czynny ma obowiązek zarejestrować się do VAT oraz składać za okresy miesięczne (kwartalne) w terminie do 25 następującego miesiąca po miesiącu (kwartale) w którym powstał obowiązek podatkowy elektronicznie deklarację i ewidencję sprzedaży – JPK_VAT. Ponadto w terminie składania JPK_VAT należy dokonać zapłaty podatku VAT.

Do rejestracji podatnika VAT czynnego służy formularz VAT-R. Należy go złożyć najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia sprzedaży towarów lub świadczenia usług objętych VAT.

Aby sprawić czy Twój kontrahent jest podatnikiem VAT czynnym można skorzystać z tzw. Białej Listy Podatników ogólne dostępnej w Internecie na stronach Ministerstwa Finansów – wpisując NIP, REGON kontrahenta. Przedmiotowa strona zawiera wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych oraz wykreślonych i przywróconych do rejestru VAT link do strony: https://www.podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka